Rak przerzutowy
Do przeszczepienia raka dochodzi szczególnie łatwo w obrębie zatoki Douglasa, gdzie tworzą się później nowe, twarde, szybko rosnące guzy, niekiedy zajmujące całą miednicę małą. Obok tej drogi szerzenia się raka jajnika wchodzą w grę, rzecz prosta, także przerzuty drogami limfatycznymi. W ten sposób nowotwór może zająć nie tylko narządy miednicy małej, lecz także i inne narządy ustroju. Należy przyjąć, że prawie 10% przypadków raka kobiecych części płciowych rozwija się w następstwie pierwotnego schorzenia nowotworowego w jajniku.
– c)Rak przerzutowy (carcinoma metastaticum ómrii). Jest rzeczą wiadomą, że w przebiegu raka nie tylko części płciowych kobiety (macica, jajowody), ale i innych narządów jej ustroju (żołądek, woreczek żółciowy, jelita, gruczoł sutkowy) dochodzi do przerzutów tego nowotworu do jajników drogą naczyń chłonnych. Taki rak przerzutowy występuje zarówno w postaci litych guzów, jak torbieli i to najczęściej w obu jajnikach. Są to guzy twarde, o nierównej powierzchni, nie wykazujące na przekroju mas rdzeniastych, ale przypominające raczej mięśniaka. Łączno- tkankowe podścielisko jest w nich dobrze rozwinięte, a komórki nabłonkowe leżą raczej bezładnie w małych grupach lub w wąskich pasmach. Rak przerzutowy może niekiedy tworzyć duże guzy już w okresie, kiedy rak pierwotny nie daje jeszcze wyraźniejszych objawów.
Opisany swego czasu przez Krukenberga w przypadkach raka żołądka, jelit lub pęcherzyka żółciowego rak przerzutowy wja jnikach odznacza się nie tylko znacznym rozwojem lącznotkankowego podścieliska, ale i częstym zwyrodnieniem śluzowym w grupach nabłonkowych komórek, co wpływa na zmianę kształtu guza. Komórki te stają się wielkie, jakby kuliste, a półksiężycowate ich jądro przesuwa się na sam brzeg. Wskutek tego zwyrodnienia śluzowego komórek nabłonkowych guz Krukenberga ma także jakby śluzowatą konsystencję. Dlatego też określano go dawniej mianem fibrosarcoma mucocellulare carcinomatodes.